ประเภทวงดนตรีไทย แบ่งไปตามเครื่องดนตรีใช้ในการเล่นก็คือเครื่องดีด เครื่องสี เครื่องสี เครื่องตี เครื่องเป่า เพื่อบรรเลงทำนองออกมาโดยความไพเราะก็แตกต่างกันออกโดยแบ่งออกได้ 3 ประเภทดังนี้
ประเภทของวงดนตรีไทย 3 แบบ
-
วงปี่พาทย์
วงปี่พาทย์เครื่องดนตรีหลักใช้ในการบรรเลงก็คือเครื่องเป่า โดยมีเครื่องตีคอยให้จังหวะ วงปี่พาทย์ยังแบ่งเป็นประเภทย่อยอีกหลายอย่างโดยมีดังนี้
วงปี่พาทย์ชาตรี – ใช้เครื่องดนตรี 5 อย่างคือ ฆ้องคู่ กลองชาตรี โทนชาตรี ฉิ่ง
วงปี่พาทย์ไม้แข็ง – การตีเครื่องดนตรีจะใช้ไม้แข็ง ไม่ได้ใช้ไม้ที่ปลายเป็นนวม
วงปี่พาทย์ไม้นวม – การตีเครื่องดนตรีใช้ไม้นวมอย่างเดียว
วงปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์ – ใช้เครื่องดนตรี 10 ชิ้นคือ ระนาดเอก ระนาดทุ้ม ระนาดทุ้มเหล็ก ฆ้องวงใหญ่ ซออู้ ขลุ่ยเพียงออ ตะโพนกลอง ตะโพนกลองแขก ฆ้องหุ่ย 7 ใบ
วงปี่พาทย์มอญ – ใช้เครื่องดนตรี 5 อย่างคือ ฆ้องมอญวงใหญ่ ระนาดเอก ปี่มอญ เปิงมางคอก ตะโพนมอญ โหม่งมอญ ฉิ่ง
วงปี่พาทย์นางหงส์ – เครื่องดนตรีที่ใช้คือ ชวา ระนาดเอก ระนาดทุ้ม ฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็ก กลองมลายู ฉิ่ง ฉาบ โหม่ง
-
วงเครื่องสาย
การบรรเลงจะใช้เครื่องดนตรีสายเป็นหลัก มีเครื่องตีคอยให้จังหวะ และมีเครื่องเป่าประกอบทำนองโดยแบ่งได้ดังนี้
วงเครื่องสายเล็ก – เครื่องดนตรีที่ใช้คือ จะเข้ ซออู้ ซอด้วง ขลุ่ยเพียงออ โทน รำมะนา ฉาบเล็ก ฉิ่ง
วงเครื่องสายเครื่องคู่ – จะใช้เครื่องดนตรีสายอย่างละ 2 ชิ้นคือ จะเข้ 2 คัน ซออู้ 2 คัน ซอด้วง 2 คัน ขลุ่ยเพียงออ โทน กรับ รำมะนา ฉาบเล็ก ฉิ่ง โหม่ง
วงเครื่องสายผสม – มีการนำเอาเครื่องดนตรีแบบอื่นมาผสมกับเครื่องสาย
วงเครื่องสายปี่ชวา – เครื่องสายที่ใช้ขลุ่ยหลิบมาแทนปี่อ้อ
-
วงมโหรี
ประเภทวงดนตรีไทย ที่เป็นการผสมเครื่องดนตรีทุกอย่างคือ ดีด สี ตี เป่า แบ่งย่อยได้ดังนี้
แต่ย่อขนาดให้พอเหมาะ และเพิ่มซอสามสายเข้าไปด้วย สามารถแข่งตามขนาดวงได้ 3 ขนาด ดังนี้
วงมโหรีขนาดเล็ก – เครื่องดนตรีที่ใช้คือ ระนาดเอกมโหรี ฆ้องวงใหญ่มโหรี จะเข้ ซอสามสาย ซออู้ ซอด้วง ขลุ่ยเพียงออ โทน รำมะนา ฉิ่ง
วงมโหรีเครื่องคู่ – เครื่องดนตรีที่ใช้คือ จะเข้ ซออู้ ซอด้วง ซอสามสาย ฆ้องวง จะเข้ 2 ตัว ซอสามสาย ซอสามสายหลีบ ระนาดเอก ระนาดทุ้ม ฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็ก ซออู้ 2 คัน ซอด้วง 2 คัน ขลุ่ยหลีบ ขลุ่ยเพียงออโทน รำมะนา ฉิ่ง ฉาบเล็ก กรับ โหม่ง
วงมโนรีเครื่องใหญ่ – เครื่องดนตรีที่ใช้คือ จะเข้ 2 ตัว ขลุ่ยหลีบ ขลุ่ยเพียงออ ขลุ่ยอู้ ซออู้ 2 คัน ซอด้วง 2 คัน ซอสามสาย 2 คัน ระนาดเอก ระนาดทุ้ม ระนาดเอกเหล็ก ระนาดทุ้มเหล็ก ฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็ก โทน รำมะนา ฉิ่ง ฉาบ กรับ โหม่ง
ทั้งหมดนี้คือ ประเภทวงดนตรีไทย ที่เรานำมาให้รู้จักกัน เพราะเชื่อว่ามีคนจำนวนไม่น้อยที่ยังไม่รู้ประเภทซึ่งปัจจุบันหาดูได้ยากเต็มที (แม้กระทั่งเครื่องดนตรี) ทั้ง ๆ ที่หากได้ฟังแล้วมีเอกลักษณ์ ไพเราะ มีเสน่ห์ ไม่น้อยเลย
